نظام بانکداری اسلامی، کارا و اخلاق‌محور است
دکتر ولی الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی، در نخستین همایش مالی اسلامی که صبح روز یکشنبه 6 دی برگزار شد، با اشاره به ویژگی‌های نظام مالی اسلامی اظهار کرد: از جمله این ویژگی‌ها کارآیی و اخلاق‌محور بودن بازار مالی اسلامی به ویژه بانکداری اسلامی است.
وی ادامه داد: نکته بسیار مهم این است که از ابتدای تصویب قانون عملیاتی بانکی بدون ربا در سال 62 با وجود همه فراز و نشیب‌ها در این زمینه با قاطعیت می‌گویم دستاوردهای ما در عرصه بانکداری اسلامی قابل عرضه در عرصه بین‌المللی است، اما متاسفانه تجربیات خود را کمتر به بیرون از مرزها عرضه می‌کنیم.
دکتر سیف تأکید کرد: بنده معتقد نیستم در کشورهای دیگر در مورد بانکداری اسلامی اتفاق خاصی نیفتاده است اما ما حرف‌های نو می‌زنیم و می‌توانیم دستاوردهای خود را عرضه کنیم. همین نظام بانکداری اسلامی کنونی ما کامل نیست اما باید نقاط ضعف را برطرف کرده و مشکلات اجرایی را حل کنیم.
رئیس کل بانک مرکزی به موضوع نرخ سود بانکی اشاره کرد و گفت: یکی از مسائل این روزها این است که چرا نرخ سود بانکی پائین نمی‌آید؛ در گذشته برای مدتی نرخ سود کمتر از تورم بود و اکنون نرخ سود از تورم تبعیت نکرده و به صورت افراطی مثبت است اما نرخ سود 25 درصدی قابل قبول نیست.
ایشان اظهار کرد: یکی از مواردی که تاکنون استفاده نکرد‌ه‌ایم و اکنون در حال استفاده هستیم این است که صورت مالی بانک‌ها شامل دو صورت مالی علی‌الحساب در دوره مالی و سود قطعی در دوره مالی است و چون نتیجه عقود اسلامی در پایان دوره محاسبه می‌شود، قرار شد بانک‌ها سودی را به صورت علی‌الحساب پرداخت کنند اما در پایان دوره مابه‌التفاوت پرداخت شود.
رئیس کل بانک مرکزی تأکید کرد: در ابتدا حجم مصرفی در عقود اسلامی بسیار ناچیز بود به همین دلیل بانک‌ها سود علی‌الحسابی که پرداخت می‌کردند از بازده عقود بیشتر بود، اما ما به یکباره همه عملیات بانکی را منطبق بر عقود اسلامی کردیم این وضعیت برای چند سال مناسب بود اما الان چند سال است که خبری از مابه‌التفاوت نیست چون رقم سود علی‌الحساب بسیار بیشتر از عقود اصلی سپرده‌گذار است که در پایان سال محاسبه می‌شود.
وی تأکید کرد: اگر هم قرار است هبه شود این اقدام از جیب سهام‌دار انجام می‌شود اما باید دید که آیا سهام‌دار راضی است یا نه چرا که این حق تک تک سهامداران است و لذا این اشکالی بزرگ است.
رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: بانک موظف است پیش‌بینی‌های خود را دقیقا انجام داده و با حاشیه امن پیشنهاد خود را به هیئت‌مدیره ببرد و براساس آن نرخ سود علی‌الحساب را تعیین کند، اما این نرخ نمی‌تواند بیشتر از سود پیش‌بینی شده باشد. متأسفانه یکی از عواملی که اجازه کاهش نرخ سود را نمی‌دهد رقابت‌های غلط در نظام بانکی است.
وی اظهار کرد: اکنون این موضوع در حال ابلاغ به بانک‌هاست که باید به آن مقید باشند تا نظام بانکی به انحراف نرود. بحث دیگر کاهش دستوری نرخ سود در شورای پول و اعتبار است که به دلیل تنگناهای مالی کشور حدود 45 درصد منابع بانکی منجمد است و صرفا بقیه منابع دیگر می‌توانند عقود اسلامی در قالب تسهیلات ارائه شود و معلوم است که این نظام بانکی با این وضعیت نمی‌تواند کارآیی داشته باشد.
دکتر سیف در پایان گفت: بانک مرکزی تصمیم گرفته به بازار بین بانکی ورود کند تا موضوع نرخ سود را با مکانیسم بازار حل کند و ما معتقدیم نحوه محاسبه نرخ سود باید نرخ تورم بعلاوه یک یا دو درصد باشد و بیشتر از آن قابل قبول نیست.
